سوماتروپین | فواید و عوارض مصرف

سوماتروپین یک هورمون مهم در سیستم اندام فرعی فرازیته است که نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه بدن انسان ایفا می‌کند. این هورمون به طور اساسی در کنترل رشد استخوان‌ها، عضلات، و سلول‌های چربی موجود در بدن دخیل است. علاوه بر این، سوماتروپین نقش مهمی در تنظیم متابولیسم، تعادل آب و الکترولیت، و عملکرد قلب و کبد دارد. در این مقاله، به بررسی عملکرد، منابع، اختلالات مرتبط، و نقش سوماتروپین در رشد و توسعه بدن خواهیم پرداخت. همچنین، اثرات مثبت و منفی مصرف این هورمون در برخی از موارد مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این مقاله سعی دارد تا نوری بیشتر بر اهمیت سوماتروپین در بهبود کیفیت زندگی انسان‌ها و مسائل مرتبط با آن اندازه‌گیری کند.

مطالبی که در این مقاله میخوانید از دکتر پل وینتر از دانشگاه تگزاس تحقیقاتی درباره سوماتروپیت انجام داده است

سوماتروپین چیست؟

۱۹۱ اسید آمینه سوماتروپین را تشکیل می‌دهند. این ماده در بدن توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود. این ماده با هورمون دیگری به نام انسولین مرتبط است. IGF۱ یکی از مهم‌ترین عوامل رشد برای انسان است. افزایش IGF۱ به وسیله بهبود سطح GH یا همان هورمون رشد صورت می‌گیرد.

سوماتروپین نوعی هورمون رشد است که توسط انسان ساخته شده است. از این هورمون جهت درمان سندروم روده کوچک و جلوگیری از کاهش وزن ناگهانی بیماران مبتلا به ایدز استفاده می‌شود. این ماده یک هورمون پپتیدی است و موجب رشد در سطح سلولی می‌شود.

این هورمون بیشتر برای کودکان و نوجوانان مهم است. سطح این هورمون در بدن در دوران بلوغ به شدت زیاد می‌شود و در ۲۰ سالگی به اوج می‌رسد. پس از ۲۰ سالگی میزان ترشح این هورمون به آرامی کاهش می‌یابد. اگر سلامت عملکرد غده هیپوفیز وجود داشته باشد، در تمام طول عمر این هورمون ترشح خواهد شد.

عوارض کمبود سوماتروپین در بدنسازی:

همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، هورمون رشد فقط مورد نیاز کودکان نیست. بزرگ‌سالان نیز به میزان مشخصی به هورمون رشد نیاز دارند. اگر میزان هورمون رشد در بدن کمتر از حد مشخص شده باشد، علائم خاصی در بدن بروز می‌کند. برخی از علائم کمبود این هورمون در ادامه آورده شده است:

بروز درد در بدن

ریزش مو

خشکی پوست و نازک شدن آن

افزایش کلسترول بد در بدن (LDL)

کاهش قدرت و حجم عضلات

افزایش وزن، به‌ویژه در ناحیه دور کمر

بروز افسردگی و اضطراب شدید

فراموش کاری و کاهش توانایی تمرکز

افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی

کاهش تراکم استخوانی و بروز پوکی استخوان

کاهش میل جنسی

این علائم نشان‌دهنده اهمیت هورمون رشد در بزرگسالی است و نشان‌دهنده ضرورت بررسی میزان هورمون رشد در بدن بزرگسالان نیز می‌باشد.

فواید سوماتروپین در بدنسازی:

قدرت عضلانی را افزایش می‌دهد: این هورمون با تحریک سنتز کلاژن در عضلات و تاندون‌ها، ظرفیت بدنی را در ورزشکاران بالا می‌برد. مصرف این هورمون عملکرد بهتری در برنامه بدنسازی ایجاد می‌کند تا عضلات در حین وزنه‌زدن قدرت بیشتری داشته باشند.

درمان سریع‌تر شکستگی استخوان: یکی از هورمون‌هایی که بعد از شکستگی استخوان باعث ترمیم آن می‌شود، هورمون رشد است. تزریق این هورمون به بدن، بدون شک منجر به درمان سریع‌تر شکستگی خواهد شد. البته این کار تنها باید با تجویز پزشک انجام شود.

ریکاوری و بهبود سریع‌تر: این هورمون از هورمون‌هایی است که برای ریکاوری و بهبود زخم‌ها و آسیب‌های بدن کمک‌کننده است. استفاده از فواید این هورمون در درمان تخریب عضلات پس از تمرین مفید خواهد بود.

کاهش چربی بدن: کاهش سریع‌تر چربی و افزایش بافت عضلانی از دلایل مهم برای مصرف این دارو است. این فواید این هورمون برای کسانی‌که قصد عضله‌سازی و کاهش وزن دارند، خیلی باارزش بوده و هیچ جایگزینی هم وجود ندارد.

در واقع، ضعیف‌شدن و کاهش میزان ترشح هورمون‌های رشد یکی از دلایل چاقی می‌باشد. زمانی‌که با رژیم و ورزش لاغر می‌شوید، هورمون‌ها به حالت عادی برمی‌گردند و تنظیم هورمون منجر به لاغری می‌شود و بدن دیگر از عهده تجزیه چربی‌ها برمی‌آید.

عوارض سوماتروپین برای بدن:

هر دارو همراه با تأثیرات مثبت بر سلامتی و رشد بدن ممکن است عوارضی نیز داشته باشد. در صورت مصرف نادرست و بدون تجویز پزشک، این عوارض ممکن است تشدید شوند. برخی از افراد ممکن است به دارو‌ها و یا اجزای تشکیل دهنده حساسیت داشته باشند. اگر پس از مصرف این دارو علائم آلرژی‌زا مثل: تنگی نفس، تورم صورت، لب‌ها و زبان ایجاد شد، باید به پزشک مراجعه شود.

عوارض مصرف سوما:

بروز حالت تهوع و سرگیجه

ایجاد نفخ در ناحیه شکم

ورم دست و پا

ایجاد درد در ناحیه لگن و زانو

گوش درد

بالا رفتن دمای بدن

ایجاد دردی در ناحیه بالای شکم که به کمر بزند

مورمورشدن یا بروز بی‌حسی در دست و انگشتان

ایجاد تورم و بزرگ‌شدن مفاصل فک، آرنج و نوک انگشتان

افزایش یافتن فشار خون

ایجاد خشکی و بوی دهن

تکرار ادرار

افزایش فشار جمجمه‌ای که سردرد یا زنگ زدن گوش و مشکلات بینایی ایجاد کند.

تداخل دارویی امپول سوماتروپین:

مصرف این هورمون با برخی از دارو‌ها ممکن است تداخل داشته باشد. قبل از مصرف آن، بهتر است با پزشک مشورت کنید. در زیر به برخی از این دارو‌ها که ممکن است با این هورمون تداخل داشته باشند، اشاره شده است:

این مقاله ترجمه ای از تحقیقات دکتر مارتین شوتز از دانشگاه هاروارد است که در ادامه مشاهده می کنید.

۱. دارو‌های دیابت یا انسولین.

۲. قرص‌های جلوگیری یا هورمونی.

۳. برخی استروئید‌ها مانند: پردنیسون، دگزامتازون، متیلپردنیزولون و غیره.

۴. دارو‌های گیاهی و ویتأمین‌ها.

با توجه به اینکه هر فرد ممکن است دارو‌های مختلفی را مصرف کند، اهمیت دارد که همواره قبل از شروع یا تغییر در مصرف این هورمون ، با پزشک خود مشورت کنید تا هرگونه تداخل دارویی ممکن را شناسایی کنید و بهترین راهکار را برای سلامتی خود اتخاذ کنید.

زمان و نحوه مصرف سوماتروپین:

بهترین زمان و نحوه مصرف این هورمون ناشتا، قبل و بعد از تمرین و قبل از خواب است. با توجه به تشخیص و علم مربی و سابقه ورزشی، در یک یا دو نوبت تزریق انجام می‌شود.

همان طور که قبلاً هم اشاره شد، مصرف این هورمون عوارضی دارد. این‌که چه میزان از این دارو باید مصرف شود، بستگی به هدف از استفاده آن و همینطور برند هورمون رشد دارد. انواع این هورمون توسط شرکت‌های داروسازی مختلف ساخته می‌شوند.

بهترین نحوه مصرف این هورمون به صورت زیرپوستی و دور ناف تزریق می‌شود. زیرا احتمال دارد این ماده زود در معده هضم شود و به عضلات برسد. در هر صورت، بهترین نحوه مصرف کمک گرفتن از پزشک متخصص برای انجام تزریقات است.

عوارض مصرف بیش از حد امپول سوماتروپین:

این دارو ممکن است باعث ایجاد رعشه و لرزش، عرق سرد، افزایش اشتها، سردرد، خواب آلودگی، ضعف و سرگیجه، افزایش ضربان قلب، و حالت تهوع شود. مصرف بیش از حد این دارو برای طولانی مدت می‌تواند به رشد مفرط منجر شود. در نظر داشته باشید که موارد گفته شده تنها بخشی از عوارض این هورمون محسوب می‌شود. بنابراین برای جلوگیری از چربی‌سوزی موضعی، تزریق هر دفعه باید در نقاط مختلف بدن انجام شود. اگر این هورمون چندین بار به صورت زیرپوستی در یک موضع مشخص تزریق شود، ممکن است به چربی‌سوزی در آن ناحیه منجر شود.

شرایط نگهداری سوماتروپین:

شرایط نگهداری سوماتروپین تا حدود زیادی به برند تولید‌کننده و نوع فرمولاسیون آن مربوط است. این دارو معمولاً در انواع مختلف در یخچال نگهداری می‌شود، اما برای دقیق‌ترین راهنمایی در مورد نحوه نگهداری، بهتر است از متصدی داروخانه یا بسته‌بندی دارویی که حاوی این هورمون است، پرسید.

یکی از نکات مهم در مورد این دارو، بررسی تاریخ انقضا است. اگر تاریخ انقضای سوماتروپین گذشته باشد، باید آن را دور انداخت. این اقدام از جلوگیری از مصرف دارویی که ممکن است ناسالم باشد و اثربخشی آن کاهش یابد، ضروری است. همچنین، حتماً دستورات نگهداری ارائه شده توسط تولید‌کننده یا دستورات متخصصان در این زمینه را رعایت کنید تا از کیفیت و اثربخشی این هورمون اطمینان حاصل کنید.

کاربرد سوماتروپین:

استفاده از این هورمون در برخی از شرایط و اختلالات رشدی می‌تواند مؤثر باشد. این شرایط عبارتند از:

۱. برطرف کردن اختلالات رشدی کودکان که ناشی از کمبود هورمون رشد است.

۲. درمان کمبود هورمون رشد در بزرگسالان.

۳. استفاده در ورزشکاران به منظور بهبود عملکرد و افزایش قدرت عضلانی.

۴. بهبود و درمان سندرم ترنر (Turner Syndrome).

۵. بهبود نارسایی‌های مزمن کلیه.

۶. درمان و بهبود سندرم پرادر ویلی.

۷. درمان محدودیت رشد جنینی.

۸. بهبود و درمان کوتاهی قد شدید بدون دلیل شناخته شده.

۹. درمان کوتاه قدی در کودکان مبتلا به سندرم نونان.

این استفاده‌ها با توجه به شرایط و نیاز‌های هر فرد توسط پزشک معالج مورد بررسی و تعیین می‌شود. همچنین، ترتیب و نحوه مصرف این هورمون نیز باید تحت نظر پزشک تخصصی باشد تا از اثربخشی و ایمنی این دارو اطمینان حاصل شود.

نکات مهم در مصرف سوماترو پین:

میزان مصرف باید طبق نظر پزشک تعیین گردد.

طی مصرف دارو، سن استخوان باید هر سال تعیین شود.

بررسی عملکرد تیروئید و ارزیابی بروز ضایعات داخل جمجمه لازم است.

استفاده از این هورمون برای ورزشکاران مبتدی و زیر ۱۸ سال هستند توصیه نمی‌شود.

کاربرد سوما در درمان کوتاهی قدی است که ناشی از کمبود هورمون رشد است.

بخوانید:
بهترین زمان مصرف سوماتروپین

ارتباط سوماتروپین و کم خوابی:

ترشح هورمون‌های بدن، به ویژه هورمون رشد، بعد از خواب اتفاق می‌افتد، و در ساعات ابتدایی خواب، ترشح این هورمون به اوج می‌رسد. بیشتر افرادی که دارای بیداری شبانه یا کم خوابی هستند، با مشکلات در ترشح هورمون رشد روبرو هستند. مشکلات خواب و کاهش مدت زمان خواب، می‌تواند منجر به کاهش عملکرد غده‌های درون‌ریز شود و در نتیجه، زمان عملکرد آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.

آزمایشات نشان داده‌اند که تغییر در ساعت خواب طبیعی بدن، ترشح هورمون رشد را به طور قابل توجهی تغییر می‌دهد. افرادی که کم خواب هستند، می‌توانند از سوما به عنوان روشی برای درمان اثرات کمبود خواب بهره‌مند شوند.

قیمت امپول سومماتروپین:

شرایط قیمت سوماتروپین ممکن است به نوع آن، یعنی خارجی یا ایرانی بودنش وابسته باشد. قیمت این هورمون خارجی و ایرانی با هم متفاوت است، و نوع خارجی آن قیمت بالاتری نسبت به نوع ایرانی دارد. شرکت‌های داروسازی ایرانی با تولید مکمل‌ها و دارو‌های با کیفیت و قابل رقابت با محصولات خارجی، موفق شده‌اند تا حدودی از هزینه‌های درمانی کاسته شود. بنابراین، آمپول این هورمون ایرانی قیمت کمتری نسبت به نمونه‌های خارجی دارد. البته، شرکت‌های واردکننده نیز قیمت‌های مختلفی برای محصولات وارداتی خود در نظر می‌گیرند و قیمت محصولات را به کیفیت و نوع شرکت تولیدکننده وابسته می‌سازند. در هر صورت، برای خرید انواع آمپول سوماتروپین، لازم است که دقت کافی را به خرید و مقایسه قیمت‌ها بکنید.

دلایل کاربرد قرص سوماتروپین:

در صورت کمبود هورمون رشد یا سوماتروپین در بدن، ممکن است مشکلات مختلفی برای انسان ایجاد شود. در ادامه به برخی از این مشکلات و عوارض اشاره شده است. با مصرف قرص این هورمون می‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری کرده و علائم ناشی از کمبود این هورمون را بهبود بخشید.

در اثر کمبود هورمون رشد، پوست خشک می‌شود و ممکن است بر روی آن آکنه ایجاد شود.

کمبود این هورمون می‌تواند منجر به بروز پدیده چاقی شود.

ایجاد شکنندگی در استخوان، ضعف تاندون‌ها و… از دیگر عوارض کمبود این هورمون در بدن هستند.

کاهش فعالیت‌های جنسی نیز از عوارض این هورمون است.

ظهور اضطراب و افسردگی، تغییرات احساسی و… از دیگر علائم کمبود هورمون رشد است.

– بروز اختلال در حافظه و سطح توجه، تحلیل عضلانی، عملکرد نامطلوب سیستم قلبی و عروقی، حساسیت بالای پوست به نور خورشید و در نهایت سندرم خستگی مزمن از عوارض احتمالی کمبود هورمون رشد در بدن است.

دوز مصرف سوماتروپین برای افزایش قد:

قد یک عامل اساسی است که به شخصیت کلی فرد کمک می‌کند. در حالی که ژنتیک نقش مهمی در تعیین قد ایفا می‌کند، مکمل‌های رشد قد در بازار موجود است که ادعا می‌کنند به افراد کمک می‌کند تا قد خود را افزایش دهند. این مکمل‌ها به اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول و پودر وجود دارند و از ترکیبی از ویتأمین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد طبیعی ساخته می‌شوند.

برخی از مواد مانند کلسیم، ویتأمین D و منیزیم برای تقویت رشد استخوان شناخته شده‌اند که می‌تواند به افزایش قد کمک کند. مواد دیگری مانند آشواگاندا و جینسینگ نیز تولید هورمون‌های رشد را در بدن تحریک می‌کنند که می‌تواند به رشد قد نیز کمک کند.

در موارد خاص، هورمون رشد را می‌توان به عنوان قرص یا آمپول مورد استفاده قرار داد. توجه داشته باشید که این دارو را باید پس از تجویز پزشک و در موارد اختلالات رشد قد قبل از بلوغ مورد استفاده قرار دهید. هورمون رشد به افزایش رشد استخوان‌ها کمک کرده و باعث می‌شود افرادی که با کمبود هورمون رشد مواجه هستند به قد متعادل برسند. علاوه بر آن، می‌توان برای افزایش توده عضلات و بهبود تراکم استخوان‌ها نیز از این دارو استفاده کرد.

در رابطه با دوز مصرف هورمون رشد نیز پزشک بر اساس وضعیت شما تجویز خواهد کرد. معمولاً مصرف با ۰. ۰۰۴ میلی‌گرم هورمون رشد در روز شروع شده و تا ۰. ۰۱۶ میلی‌گرم در روز قابل افزایش است. توجه داشته باشید که نباید به صورت خودسرانه از این دارو استفاده نمایید، زیرا می‌تواند عوارض ناخوشایندی برای شما به دنبال داشته باشد. این دارو برای مشکلات مختلفی تجویز می‌شود و شرکت‌های دارویی زیادی اقدام به تولید آن می‌کنند. بطور کلی، دارو‌های هورمونی را نباید به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک مورد استفاده قرار دهید.

سخن پایانی:

این دارو در رده C دارو‌های بارداری قرار دارد. مطالعات انجام شده در حیوانات باردار نشان داده است که این دارو ممکن است بر روی جنین اثرات جانبی داشته باشد، اما مطالعات کافی در انسان انجام نشده است. در صورتی که منافع استفاده از این دارو برای زنان باردار از مضرات آن بیشتر باشد، ممکن است پزشک دارو را تجویز کند.

دارو‌ها و مکمل‌های غذایی هرگز بدون دستور و مشورت با متخصص تهیه و مصرف نشوند.

آن‌ها باید از منابع معتبر و دارای مجوز تهیه و مصرف شوند.

نحوه مصرف، زمان مصرف، و دوز مصرفی دارو‌ها از موارد مهم در مصرف آن‌هاست، بنابراین باید طبق نظر پزشک مصرف گردند.

دارو‌ها را باید از نور خورشید و دسترس کودکان دور نگه داشت، و آن‌ها باید در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد و یا در یخچال نگهداری شوند.

از مصرف خودسرانه دارو‌های شیمیایی، گیاهان دارویی، و حتی مکمل‌های غذایی اجتناب کنید.

در صورت سابقه حساسیت دارویی، باید پزشک را در جریان قرار داده و سپس به مصرف دارو اقدام کنید.

هرگز دارویی که برای شما تجویز شده است را به دیگران توصیه و پیشنهاد نکنید.