معرفی و مقدمه
شل کننده های عضلانی داروهایی هستند که برای درمان اسپاسم عضله یا اسپاستیسیتی[19] عضله استفاده می شوند.
اسپاسم یا گرفتگی عضلات، انقباضات غیر عادی و ناگهانی یک ماهیچه یا گروهی از ماهیچه ها است. این معضل میتواند به دلیل کشش بسیار زیاد ماهیچه باشد و منجر به درد شود و به شرایطی مثل درد پایین کمر، درد گردن و فیبرومیالژیا[20] مرتبط هستند.
از طرف دیگر، اسپاستیسیتی ماهیچه، اسپاسم متناوب و پیوسته ماهیچه است که سبب سفتی و سختی شده و میتواند در راه رفتن عادی، صحبت کردن و حرکات اختلال ایجاد کند. اسپاستیسیتی ماهیچه توسط آسیب به بخشهایی از مغز یا نخاع که مسئول حرکت هستند اتفاق میافتد. شرایطی که میتواند منجر به اسپاسیتی ماهیچه شود شامل بیماری ام اس (MS، یا اسکلروز چندگانه)، بیماری Celebral Palsy [21]یا فلج مغزی و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک هستند.
داروهای با نسخه میتوانند در تسکین درد و ناراحتی اسپاسم یا اسپاستیسیتی عضله کمک کنند. علاوه بر آن داروهای به خصوص بدون نسخه ای نیز میتوانند برای درمان درد مرتبط با اسپاسم عضله کمککننده باشند.
داروهای تجویز شده

داروهای تجویزی به دو گروه تقسیم می شوند: آنتی اسپاسمودیک ها[22] و آنتی اسپاستیک ها[23]. آنتی اسپاسمودیک ها برای درمان اسپاسم عضله و آنتی اسپاستیک ها برای درمان اسپاستیسیتی عضله استفاده می شوند. البته از برخی از اسپاسمودیک ها مثل تیزانیدین برای درمان اسپاستیسیتی عضله استفاده میشود. اما نباید از آنتی اسپاستیک ها برای درمان اسپاسم عضله استفاده شود.
آنتی اسپاسمودیک ها: شل کننده عضلات اسکلتی با اثر مرکزی (SMR ها)
علاوه بر استفاده از SMR ها با اثر مرکزی در استراحت و فیزیوتراپی، از آنها برای تسکین اسپاسم عضله استفاده میشود. تصور می شود که این مواد با ایجاد اثر آرامبخشی و یا جلوگیری از عصب ها برای فرستادن سیگنال های درد به مغز کار میکنند.
شما تنها باید از این شل کننده های مفاصل برای ۲ تا ۳ هفته استفاده کنید. امنیت استفاده از آنها به طور بلندمدت هنوز ناشناخته است.
در حالی که از آنتی اسپاسمودیک ها برای درمان اسپاسم عضله استفاده می شود،این دارو ها اثر بهتری در مقابل داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAID ها) یا استامینوفن نشان نداده اند. علاوه بر آن این داروها اثرات جانبی بیشتری از NSAID ها یا استامینوفن دارند.
اثرات جانبی رایج SMR های با اثر مرکزی شامل موارد زیر هستند:
- خواب آلودگی[24]
- سرگیجه
- سردرد
- عصبی بودن
- ادرار قرمز مایل به بنفش یا نارنجی
- کاهش فشار خون در هنگام ایستادن
شما باید با پزشک خود درباره مزایا و خطرات این داروها برای درمان اسپاسم عضلانی صحبت کنید.
جدول 1 لیست SMR ها با اثر مرکزی
نام عمومی | نام تجاری | حالت | در دسترس عموم بودن |
کاریزوپرودول | Soma | قرص | وجود دارد |
کاریزوپودول/آسپرین | در دسترس نیست | قرص | وجود دارد |
کاریزوپرودول/آسپرین/کدئین | در دسترس نیست | قرص | وجود دارد |
کلرزوکسازون | Parafon Forte, Lorzone | قرص | وجود دارد |
سیکلوبنزاپرین | Fexmid, Flexeril, Amrix | قرص، کپسول طولانی رهش | فقط به شکل قرص وجود دارد |
متاکسالون | Skelaxin, Metaxall | قرص | وجود دارد |
متوکاربامول | Robaxin | قرص | وجود دارد |
اورفنادرین | Norflex | قرص طولانی رهش | وجود دارد |
تیزانیدین | Zanaflex | قرص، کپسول | وجود دارد |
آنتی اسپاستیک ها

از آنتی اسپاستیک ها برای درمان اسپاستیتی عضله استفاده میشود. از این داروها نباید برای درمان اسپاسم عضله استفاده شود. این داروها شامل موارد زیر هستند:
باکلوفن:
از باکلوفن (Lioresal) برای تسکین اسپاستیسیتی ایجاد شده توسط MS استفاده میشود. به طور کامل متوجه نشده ایم که چگونه کارمیکند، اما به نظر می رسد که سیگنال های عصبی از نخاع که منجر به اسپاسم عضله می شوند را مسدود میکند. اثرات جانبی می توانند شامل خوابآلودگی، سرگیجه، ضعیفی و خستگی باشد.
دانترولن:
از دانترولن (Dantrium) برای درمان اسپاسم عضله ناشی از آسیب نخاعی، ضربه، بیماری CP و MS استفاده میشود. عملکرد این دارو، مستقیماً روی ماهیچه اسکلتی برای شل کردن اسپاسم عضلانی است. اثرات جانبی شامل خوابآلودگی، سرگیجه، سبکی سر و خستگی است.
دیازپام:
از دیازپام (Valium) برای تسکین اسپاسم عضله ناشی از التهاب، تروما یا اسپاستیسیتی ماهیچه استفاده میشود. این دارو با افزایش فعالیت بعضی از نوروترانسمیترها یا انتقال دهنده های عصبی به خصوص برای کاهش بروز اسپاسم عضلانی کار میکند. دیازپام یک داروی آرامبخش است. اثرات جانبی آن شامل خواب آلودگی، خستگی و ضعیفی ماهیچه است.
جدول 2 لیست آنتی اسپاستیک ها
نام عمومی | نام تجاری | حالت | در دسترس عموم بودن |
باکلوفن | Lioresal, Gablofen, Lioresal | قرص، تزریق | وجود دارد |
دانترولن | Dantrium | قرص | وجود دارد |
دیازپام | Vallium | سوسپانسیون خوراکی، قرص، تزریق | وجود دارد |
هشدار برای شل کننده های عضلانی تجویزی
شل کننده های عضلانی مثل کاریزوپرودول و دیازپام، میتوانند باعث ایجاد عادت شوند. مطمئن شوید که داروهای خود را همانطور که توسط پزشک تجویز شده است، استفاده کنید.
شل کننده های عضلانی همچنین می توانند علائم ترک مانند تشنج و توهم (حس کردن چیزهایی که واقعی نیستند) را نشان دهند. به یکباره و ناگهانی استفاده از دارو را متوقف نکنید به خصوص اگر برای مدت زمان زیادی است که آن را استفاده میکنید.
همچنین شل کننده های ماهیچه، سیستم اعصاب مرکزی (CNS) [25]شما را تحت فشار قرار داده و توجه کردن و بیدار ماندن را برای شما سخت میکند. در هنگام استفاده از شل کننده های ماهیچه از فعالیتهایی که نیازمند هوشیاری ذهنی و هماهنگی مانند رانندگی و استفاده از ماشین آلات سنگین است، پرهیز کنید.
شل کننده های عضلات را نباید به همراه موارد زیر مصرف کنید:

- الکل
- داروهای تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی مثل مواد مخدر و افیون ها[26] و روانگردانها
- داروهای خواب آور
- مکمل های گیاهی مثل مخمر St.John
در رابطه با استفاده امن از شل کننده های عضلانی با دکتر خود صحبت کنید اگر که شما:
- بالاتر از ۶۵ سال سن دارید.
- مشکل سلامت روانی یا اختلال مغزی دارید.
- مشکلات کبد دارید.
داروهای بدون برچسب برای اسپاستیسیتی
پزشکان میتوانند از چند داروی به خصوص برای درمان اسپاستیسیتی حتی اگر دارو برای این منظور توسط FDA تایید نشده است، استفاده کنند. که به این کار استفاده بدون برچسب از دارو گفته میشود. داروهای زیر برای شل کردن عضلات نیستند اما کماکان می توان از آنها برای کمک به تسکین اسپاستیسیتی استفاده کرد.
بنزودیازپین ها

بنزودیازپین ها داروهای آرامبخشی هستند که میتوانند به شل کردن عضلات کمک کنند. این داروها با افزایش تاثیر انتقال دهنده های عصبی خاصی، که مواد شیمیایی هستند که ارتباط بین سلول های مغز را تقویت می کنند، کار میکنند.
نمونه هایی از بنزودیازپین ها شامل موارد زیر هستند:
- کلونازپام (Klonopin)
- لورازپام (Ativan)
- آلپرازولام (Xanax)
اثرات جانبی بنزودیازپین ها شامل خواب آلودگی و مشکلات تعادل و حافظه هستند. این داروها نیز میتوانند ایجاد عادت کنند.
کلونیدین

تصور می شود که از کلونیدین (Kapvay) به منظور جلوگیری از ارسال سیگنال های درد توسط عصب های شما به مغز و یا ایجاد تاثیر آرامبخشی استفاده میشود.
کلونیدین نباید با دیگر شل کننده های عضلانی استفاده شود. استفاده از آن با دیگر داروهای مشابه، خطر اثرات جانبی را افزایش میدهد. برای مثال استفاده همزمان از کلونیدین و تیزانیدین میتواند منجر به فشار خون بسیار پایین شود.
کلونیدین در نام های تجاری و نسخههای عمومی موجود است.
گاباپنتین
گاباپنتین (Neurontin) یک داروی ضد تشنج[27] است که معمولاً برای تسکین یا رهایی از تشنج استفاده میشود. به طور کامل مشخص نیست که این دارو چگونه برای تسکین اسپاستیسیتی ماهیچه عمل میکند. گاباپنتین با نسخه عمومی و نام تجاری در دسترس است.
گزینه های بدون نسخه برای اسپاسم عضلانی
درمان بدون نسخه به عنوان درمان خط اول برای اسپاسم عضلانی ناشی از شرایطی مانند درد پایین کمر حاد و سردرد تنشی است. این به این معناست که شما باید از داروهای بدون نسخه قبل از داروهای تجویزی استفاده کنید.
گزینه های درمان بدون نسخه شامل داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی، استامینوفن یا ترکیبی از این دو است. پزشک یا داروساز شما می تواند به شما برای انتخاب درمان بدون نسخه کمک کند.
داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی[28] (NSAID ها)
این داروها با جلوگیری از تولید مواد خاصی در بدن که باعث التهاب و درد میشوند، عمل میکنند.
این داروها در نسخه های نام تجاری و عمومی در دسترس هستند و معمولاً بدون نسخه فروخته میشوند. نسخه های قوی تر از آن به نسخه نیاز دارند.
این داروها تحت قرص خوراکی, کپسولها و سوسپانسیون ها وجود دارند. همچنین این دارو ها تحت عنوان قرص های جونده برای کودکان نیز وجود دارند. عوارض جانبی این داروها میتواند شامل ناراحتی معده و سرگیجه باشد.
مثال هایی از این داروها شامل موارد زیر هستند:
- ایبوپروفن (Advil, Mortin)
- ناپروکسن (Aleve)
استامینوفن
تصور می شود که استامینوفن (Tylenol) با جلوگیری کردن از تولید مواد به خصوصی در بدن که باعث درد میشوند، عمل میکند. استامینوفن در نسخههای نام تجاری و عمومی در دسترس است. این دارو به صورت قرص و کپسول خوراکی با رهش فوری و طولانی رهش، قرص های متلاشی کننده خوراکی، قرص های جویدنی و محلول های خوراکی عرضه میشود.
عوارض جانبی رایج استامینوفن شامل حالت تهوع و ناراحتی معده است.
چه زمانی با پزشک خود تماس بگیرید
شما اغلب می توانید علائم اسپاسم عضلانی یا اسپاستیسیتی را خودتان مدیریت کنید، اما در بعضی از موارد شما به توصیه پزشکی نیاز دارید. با دکتر خود تماس بگیرید اگر:
- اسپاستیسیتی را برای بار اول در تجربه می کنید و علت آن را نمی دانید.
- متوجه شدید که اسپاسیتی شدیدتر شده، بیشتر اتفاق میافتد و کارها را سختتر میکند.
- اسپاسم عضلانی شدید و به صورت مکرر اتفاق می افتد.
- متوجه تغییر شکل قسمت هایی از بدن خود شده اید که تحت تاثیر اسپاسم عضلانی قرار گرفته است.
- اثرات جانبی شل کننده عضلات را دارید.
- به دلیل انقباضی که دامنه حرکتی شما را کاهش می دهد یا باعث ایجاد زخم فشاری می شود، “مفصل یخ زده”[29] دارید.
- درد و ناراحتی فزایندهای دارید.
با دکتر خود صحبت کنید
بسیار مهم است که هم اسپاستیسیتی و هم اسپاسم عضلانی را درمان کنید. اسپاستیسیتی طولانی مدت و شدید میتواند باعث انقباضات عضله شده که دامنه حرکتی شما را کاهش می دهد و مفاصل آسیب دیده را به طور دائم خم نگه میدارد. و اسپاسم عضلانی نه تنها ناراحت کننده است بلکه ممکن است نشانهای از یک وضعیت پزشکی اساسی باشد.
اسپاسم عضلانی یا اسپاستیسیتی شما معمولاً با استراحت، فیزیوتراپی، دارو یا تمام اینها قابل درمان است. با پزشک خود مشورت کرده تا با هم یک برنامه مراقبتی برنامه ریزی کنید که بتواند درد شما را کاهش داده و شما بتوانید دوباره به راحتی حرکت کنید.